Trong quý 3 năm 2023 vừa qua, chúng tôi đã hạ tỷ trọng cổ phiếu để chuyển sang dự trữ một phần tiền mặt tương đương 30% tài sản quỹ. Điều gì đã thúc đẩy quyết định như vậy?
Chúng ta vẫn sẽ đồng hành cùng doanh nghiệp, nhưng phải là những doanh nghiệp có mô hình kinh doanh phù hợp với bối cảnh kinh tế. Mục đích của tiền mặt là tạo ra một lớp đệm trước sự bất ổn và chờ đợi cơ hội hấp dẫn hơn. Mặc dù, chúng tôi vẫn cho rằng dự đoán tương lai là một công việc bất khả thi, tuy nhiên, chúng tôi không dự đoán mà khẳng định một ‘điều tất yếu’ rằng: Mô hình kinh doanh theo kiểu Ponzi thì chỉ có một kết thúc duy nhất: đó là đổ vỡ. Mô hình Ponzi tồn tại dựa trên việc lấy tiền của người sau trả cho người trước, mọi thứ có vẻ tốt đẹp cho đến khi mất khả năng thanh toán … một cách bất ngờ. Và thật trùng hợp, nó thường xuyên xảy ra với các công ty bất động sản hay trái phiếu bất động sản. Và đây chính là điều đang xảy ra với một số tập đoàn bất động sản danh tiếng ở Trung Quốc và Việt Nam thời gian gần đây. Tại sao một tập đoàn tầm cỡ quốc gia, có đất đai, có người mua bán hẳn hoi vẫn có thể là một mô hình Ponzi khổng lồ? Đó là việc giá nhà đất liên tục được đẩy cao chóng mặt cùng với đòn bẩy tín dụng dễ dãi trong những thập kỷ vừa qua không khác gì việc lấy của người sau trả cho người trước. Khi nền tảng kinh doanh cốt lõi được xây dựng dựa trên những kỳ vọng mong manh về một tương lai không chắc chắn, thì một tập đoàn cho dù phát triển lớn mạnh đến mấy thì cũng chỉ ‘như xây lâu đài trên cát’. Và khi giá nhà cao một cách bất hợp lý so với sức chịu đựng chung của xã hội, khi mà kỳ vọng vượt quá xa thực tại, thì điều tất yếu đó sẽ xảy ra !
Quay lại bối cảnh trong nước, chúng ta thường nghe những câu đại loại như “giá đất chỉ có tăng chứ không có giảm”. Có thể việc được hưởng lợi từ sự phát triển chung của nền kinh tế và tăng trưởng dân số trong một thời gian dài đã khiến câu nói trên ăn sâu vào tâm trí mọi người. Tuy nhiên dân số Việt Nam đang có xu hướng già hóa, tốc độ gia tăng dân số chậm lại và kinh tế thế giới đang bước vào giai đoạn khó khăn đã làm sự bất ổn của bất động sản lộ rõ. Tất nhiên, cho dù không có những yếu tố bất lợi trên thì quả bóng này cũng sẽ vỡ. Bong bóng không thể phình to mãi, cũng như cái cây không thể cao mãi được. Các điều kiện bất lợi chỉ làm thị trường bất động sản và nền kinh tế dựa trên bất động sản gặp vấn đề nhanh hơn. Nền kinh tế mở của chúng ta có tính chất nhạy cảm hơn với tình hình khó khăn chung của thế giới. Theo quan sát của chúng tôi, một tập đoàn bất động sản danh tiếng hàng đầu trong nước đang có những dấu hiệu của sự khủng hoảng. Khi hiện thực không còn nâng đỡ được kỳ vọng, thì mọi người lại vô tình hoặc cố tình lừa dối nhau và lừa dối chính mình rằng mọi chuyện vẫn ổn và sẽ sớm quay lại những ngày xưa cũ tốt đẹp.
Nền kinh tế của Hoa Kỳ có thể vượt qua những giai đoạn trồi sụt trong lịch sử vì họ có nền tảng kinh tế vững mạnh hơn phần còn lại của thế giới, giống như người bình thường vẫn có những cơn cảm sốt, rồi sẽ khỏe lại. Vì vậy mà Ngài Warren Buffett có thể an tâm nắm giữ phần lớn cổ phiếu qua các thời kỳ khủng hoảng. Nhưng với thị trường non trẻ của chúng ta thì cần thiết phải có những thay đổi tư duy trong đầu tư một cách kịp thời.
Chúng tôi phân bổ tiền mặt vào trái phiếu của một công ty tiêu dùng, có thời gian đáo hạn ngắn nên lợi suất không cao nhưng an toàn. Chúng tôi cho rằng việc kiểm soát rủi ro và đảm bảo an toàn còn quan trọng hơn việc kiếm thật nhiều trong thời gian ngắn mà sau đó lại đánh mất tất cả. Bạn phải sống sót, nếu muốn là người chiến thắng. Việc nhọc công chọn đỉnh để kiếm thêm vài phần trăm trong khi rủi ro đang hiện hữu cũng giống như việc bạn cố nhặt vài đồng lẻ trên đường ray khi tàu lửa đang đến gần.
Giữ tiền mặt lâu sẽ làm tăng chi phí cơ hội, và chúng tôi đã cố gắng giảm bớt chi phí cơ hội đó bằng cách mua trái phiếu an toàn với lợi suất vừa phải. Và hơn hết là có được nguồn lực lớn để chuẩn bị cho những cơ hội sắp tới. Đây là loại đòn bẩy mà ít người nhận ra tầm quan trọng của nó trong cuộc đời đầu tư. Kỳ lạ thay, khi tất cả mọi thứ đi xuống lại là lúc chúng ta kiếm được những thứ giá trị nhất. Khi tâm trạng mọi người xuống thấp và chán nản, nhiều món hời sẽ xuất hiện, đến nỗi bạn ước mình có một chiếc “túi ngàn gang” để gom về tất cả. Vì vậy cho dù tiền mặt mất giá hay chi phí cơ hội tăng lên thì giá trị nhận được từ sự chờ đợi vẫn sẽ là vô giá.
Như đề cập ở trên, mọi người đang ở trong giai đoạn chối bỏ sự thật rằng mọi thứ đang bất ổn. Cũng giống như cuộc khủng hoảng năm 2008, mặc dù thị trường nhà đất và trái phiếu dưới chuẩn đã vỡ tan từ lâu, nhưng những thứ phái sinh xây dựng quanh nó cùng với thị trường chứng khoán vẫn tăng giá một thời gian dài. Kể cả khi mọi thứ có rõ ràng thế nào đi nữa, thì vẫn luôn có một sự phân kỳ bất thường như vậy. Và chúng tôi cho rằng đây chính là “khoảng delay vàng” mà ta nên tận dụng để “thoát hàng”.
Tóm lại, trong quý 4 năm 2023, chúng tôi giữ quan điểm tiêu cực về thị trường bất động sản và tổng thể nền kinh tế. Quan điểm tiêu cực này sẽ kéo dài bao lâu? Chúng tôi không chắc chắn về thời gian và việc cần làm là chuẩn bị chu đáo nhất có thể.
Theo: Valueway 15/10/2023