Tại đại hội cổ đông thường niên của Berkshire vào ngày 6 tháng 5 năm 2023, tôi đã trình bày kết quả quý 1 được công bố sớm vào sáng hôm đó. Sau đó, tôi đưa ra bản tóm tắt ngắn gọn về triển vọng cả năm: (1) hầu hết các hoạt động kinh doanh phi bảo hiểm của chúng ta sẽ phải đối mặt với tình trạng thu nhập thấp hơn trong năm 2023; (2) sự suy giảm đó sẽ được bù đắp nhờ kết quả khả quan tại hai doanh nghiệp phi bảo hiểm lớn nhất là BNSF và Berkshire Hathaway Energy (“BHE”), cộng lại chiếm hơn 30% thu nhập hoạt động vào năm 2022; (3) thu nhập từ đầu tư của chúng ta chắc chắn sẽ tăng trưởng đáng kể vì vị thế trái phiếu Kho bạc Hoa Kỳ khổng lồ do Berkshire nắm giữ cuối cùng đã bắt đầu mang lại cho chúng ta nhiều hơn số tiền lẻ mà chúng ta đã nhận được và (4) bảo hiểm có lẽ sẽ hoạt động tốt, vì lợi nhuận bảo lãnh phát hành của nó không tương quan với thu nhập ở những nơi khác trong nền kinh tế và hơn thế nữa, giá bảo hiểm thiệt hại tài sản đã tăng lên.
Bảo hiểm đã thành công như mong đợi. Tuy nhiên, tôi đã sai lầm khi kỳ vọng vào cả BNSF và BHE. Chúng ta hãy nhìn vào từng cái một.
Đường sắt rất cần thiết cho tương lai kinh tế của Mỹ. Đó rõ ràng là cách hiệu quả nhất – được đo bằng chi phí, mức sử dụng nhiên liệu và cường độ carbon – để di chuyển nguyên vật liệu nặng đến các điểm xa. Vận tải đường bộ giành ưu thế trong những chặng đường ngắn, nhưng nhiều hàng hóa mà người Mỹ cần phải vận chuyển đến tay khách hàng ở cách xa hàng trăm, thậm chí hàng nghìn dặm. Đất nước không thể hoạt động nếu không có đường sắt và nhu cầu vốn của ngành công nghiệp này sẽ luôn khổng lồ. Quả thực, so với hầu hết doanh nghiệp Mỹ, đường sắt là ngành khá ngốn nguồn vốn.
BNSF là hệ thống đường sắt lớn nhất trong sáu hệ thống đường sắt chính bao trùm khu vực Bắc Mỹ. Đường sắt của chúng ta có 23.759 dặm đường chính, 99 đường hầm, 13.495 cây cầu, 7.521 đầu máy xe lửa và các loại tài sản cố định khác ở mức 70 tỷ USD trên bảng cân đối kế toán. Nhưng tôi đoán là sẽ tốn ít nhất 500 tỷ USD để cải tạo những tài sản đó và mất hàng thập kỷ để hoàn thành công việc.
Hàng năm, BNSF phải dành ngày càng nhiều chi phí khấu hao chỉ để duy trì mức độ kinh doanh hiện tại. Thực tế này thì tệ cho các chủ sở hữu, bất kể họ đầu tư vào ngành nào, nhưng nó đặc biệt bất lợi trong các ngành thâm dụng vốn.
Tại BNSF, tổng số tiền bỏ ra cho chi phí khấu hao quá mức theo GAAP kể từ khi chúng ta mua lại 14 năm trước đã lên tới con số đáng kinh ngạc là 22 tỷ USD tương đương hơn 1.5 tỷ USD mỗi năm. Ôi! Sự chênh lệch đó có nghĩa là cổ tức BNSF trả cho Berkshire sẽ luôn thấp hơn đáng kể so với thu nhập được báo cáo của BNSF, trừ khi chúng ta tăng cường vay nợ cho lĩnh vực đường sắt một cách thường xuyên. Mà chúng ta không có ý định làm điều đó.
Kết quả là, Berkshire đang nhận được khoản lợi nhuận có thể chấp nhận được trên giá mua của mình, mặc dù thấp hơn mức có thể và cũng là một khoản nhỏ trên giá trị thay thế của tài sản cố định. Điều đó không có gì đáng ngạc nhiên đối với tôi cũng như ban giám đốc của Berkshire. Nó giải thích tại sao chúng ta có thể mua BNSF vào năm 2010 với giá chỉ bằng một phần nhỏ giá trị thay thế của nó.
Hệ thống đường sắt của Bắc Mỹ vận chuyển một lượng khổng lồ than, ngũ cốc, ô tô, hàng hóa xuất nhập khẩu, v.v. một chiều cho những chặng đường dài. Những chuyến đi đó thường đặt ra vấn đề doanh thu cho chiều khứ hồi. Điều kiện thời tiết rất khắc nghiệt và thường xuyên gây trở ngại hoặc thậm chí ngăn cản việc sử dụng đường ray, cầu và thiết bị. Lũ lụt là một cơn ác mộng. Không có gì trong số này gây bất ngờ. Trong khi tôi ngồi trong một văn phòng thoải mái, thì ngành đường sắt hoạt động ngoài trời với nhiều nhân viên làm việc trong những điều kiện vất vả và đôi khi nguy hiểm.
Một vấn đề đang nổi lên là ngày càng có nhiều người Mỹ không tìm việc làm có điều kiện khó khăn và thường xuyên phải cô đơn, vốn tồn tại trong một số hoạt động đường sắt. Các kỹ sư còn phải đối mặt với thực tế là trong số 335 triệu dân Mỹ, một số người tuyệt vọng hoặc rối loạn tinh thần sẽ chọn cách tự tử bằng cách nằm trước một đoàn tàu 100 toa cực kỳ nặng không thể dừng lại lập tức trong vòng một dặm hoặc hơn. Bạn có muốn trở thành một kỹ sư bất lực? Chấn thương tâm lý này xảy ra khoảng một lần một ngày ở Bắc Mỹ; nó phổ biến hơn nhiều ở Châu Âu và sẽ luôn ở bên chúng ta.
Các cuộc đàm phán tiền lương trong ngành đường sắt có thể rơi vào tay Tổng thống và Quốc hội. Ngoài ra, các tuyến đường sắt của Mỹ buộc phải vận chuyển nhiều sản phẩm nguy hiểm mỗi ngày mà ngành này muốn tránh. Cụm từ “nhà vận chuyển đại chúng” định nghĩa trách nhiệm của ngành đường sắt.
Năm ngoái thu nhập của BNSF giảm nhiều hơn tôi mong đợi do doanh thu giảm. Mặc dù chi phí nhiên liệu cũng giảm nhưng việc tăng lương, điều được ban hành ở Washington, vẫn vượt xa mục tiêu lạm phát của đất nước. Sự khác biệt này có thể tái diễn trong các cuộc đàm phán trong tương lai.
Mặc dù BNSF vận chuyển nhiều hàng hóa hơn và dành nhiều chi phí vốn hơn so với bất kỳ công ty đường sắt chính nào khác ở Bắc Mỹ, biên lợi nhuận của nó đã giảm so với cả năm công ty lớn kể từ khi chúng ta mua lại. Tôi tin rằng quy mô dịch vụ rộng lớn của chúng ta không ai sánh kịp. Do đó việc so sánh biên lợi nhuận của chúng ta có thể và nên được cải thiện.
Tôi đặc biệt tự hào về sự đóng góp của BNSF cho đất nước và cho những người làm công việc ngoài trời dưới 0 độ vào mùa đông ở Bắc Dakota và Montana để giữ cho các huyết mạch thương mại của Mỹ luôn thông thoáng. Đường sắt không nhận được nhiều sự chú ý khi chúng hoạt động, nhưng nếu chúng không hoạt động, sự đình trệ sẽ được chú ý ngay lập tức trên khắp nước Mỹ.
Một thế kỷ sau, BNSF sẽ tiếp tục là tài sản lớn của đất nước và của Berkshire. Bạn có thể tin vào điều đó.
Cổ phiếu thứ hai và thậm chí thu nhập còn gây thất vọng hơn trong năm ngoái diễn ra tại BHE. Hầu hết các hoạt động kinh doanh lớn về tiện ích điện cũng như các đường ống dẫn khí đốt rộng lớn đều hoạt động như mong đợi. Nhưng môi trường pháp lý ở một số bang đã làm dấy lên mối lo ngại về khả năng sinh lời bằng 0 hoặc thậm chí phá sản (kết quả thực tế xảy ra với công ty tiện ích lớn nhất California và mối đe dọa hiện tại ở Hawaii). Ở những khu vực pháp lý như vậy, thật khó để trù hoạch cả thu nhập và giá trị tài sản ở ngành từng được coi là một trong những ngành ổn định nhất ở Mỹ.
Trong hơn một thế kỷ, các công ty điện lực đã huy động được số tiền khổng lồ để tài trợ cho sự phát triển của mình thông qua lời hứa của từng bang về lợi nhuận cố định trên vốn chủ sở hữu (đôi khi kèm theo một khoản thưởng nhỏ cho hiệu suất vượt trội). Với cách tiếp cận này, các khoản đầu tư lớn đã được thực hiện để nâng cao năng lực cần thiết chuẩn bị trong vài năm tới. Quy định hướng tới tương lai đó phản ánh thực tế rằng các công ty điện lực xây dựng các cơ sở sản xuất và truyền tải thường phải mất nhiều năm để hoàn thành. Dự án truyền tải liên bang quy mô lớn của BHE ở phía Tây được khởi xướng vào năm 2006 và còn vài năm nữa mới hoàn thành. Cuối cùng, nó sẽ phục vụ 10 bang, chiếm 30% diện tích Hoa Kỳ.
Với mô hình được cả hệ thống năng lượng công và tư đều áp dụng này, những ngọn đèn vẫn luôn sáng ngay cả khi tốc độ tăng trưởng dân số hoặc nhu cầu công nghiệp vượt quá mong đợi. Cách tiếp cận “biên độ an toàn” có vẻ hợp lý đối với các cơ quan quản lý, nhà đầu tư và công chúng. Giờ đây, chính sách lợi nhuận cố định mà thỏa đáng này đã bị phá vỡ ở một số bang và các nhà đầu tư đang trở nên lo ngại rằng những rạn nứt như vậy có thể lan rộng. Biến đổi khí hậu làm tăng thêm lo lắng của họ. Đường truyền tải điện ngầm có thể cần thiết nhưng cách đây vài thập kỷ, chẳng ai muốn trả những chi phí đáng sợ cho công trình như vậy.
Tại Berkshire, chúng tôi đưa ra ước tính tốt nhất về lượng tổn thất đã xảy ra. Những chi phí này phát sinh từ các vụ cháy rừng với tần suất và cường độ ngày càng tăng – và có thể sẽ tiếp tục tăng – nếu các cơn bão đối lưu trở nên thường xuyên hơn.
Sẽ phải mất nhiều năm nữa chúng ta mới biết được số liệu thiệt hại cuối cùng của BHE do cháy rừng gây nên và có thể đưa ra quyết định một cách thông minh về mức độ đầu tư mong muốn trong tương lai vào các bang dễ bị tổn thương ở miền Tây. Vẫn còn phải xem liệu môi trường pháp lý có thay đổi ở nơi nào hay không.
Các công ty điện lực khác có thể phải đối mặt với những vấn đề tồn tại tương tự như ở Pacific Gas and Electric và Hawaiian Electric. Giải pháp thu xếp các vấn đề hiện tại của chúng tôi rõ ràng sẽ tác động tiêu cực với BHE. Nhưng cả BHE và bản thân Berkshire đều được cấu trúc để tồn tại trước những bất ngờ tiêu cực. Chúng tôi thường xuyên áp dụng những điều này trong hoạt động kinh doanh bảo hiểm của mình, nơi sản phẩm cơ bản của chúng tôi là giả định rủi ro và chúng sẽ xảy ra bất kỳ đâu. Berkshire có thể cân bằng được những bất ngờ về tài chính nhưng chúng ta sẽ không cố tình quăng tiền vô ích.
Bất kể tình huống nào tại Berkshire, kết quả cuối cùng đối với ngành công nghiệp tiện ích là đáng lo ngại: Một số dịch vụ tiện ích có thể không còn thu hút được dòng tiền tiết kiệm của người dân Mỹ và sẽ buộc phải áp dụng mô hình năng lượng công lập. Nebraska đã chọn cách này vào những năm 1930 và có rất nhiều cơ sở năng lượng công lập trên khắp đất nước. Cuối cùng, cử tri, người nộp thuế và người dùng sẽ quyết định họ thích mô hình nào hơn.
Khi mọi chuyện lắng xuống, nhu cầu năng lượng của Mỹ và chi phí vốn sau đó sẽ đáng kinh ngạc. Tôi đã không lường trước hoặc thậm chí không nghĩ đến những diễn biến bất lợi của lợi nhuận được quy định ràng buộc. Cùng với hai đối tác của Berkshire tại BHE, tôi đã phạm phải một sai lầm đắt giá khi không làm như vậy.
Đủ các vấn đề rồi! Hoạt động kinh doanh bảo hiểm của chúng ta đã thể hiện rất tốt trong năm ngoái, lập kỷ lục về doanh thu, khoản thả nổi và lợi nhuận bảo lãnh phát hành. Bảo hiểm thiệt hại tài sản (“P/C”) mang đến phần lớn sự thịnh vượng và tăng trưởng của Berkshire. Chúng ta đã hoạt động kinh doanh được 57 năm và mặc dù quy mô tăng gần 5.000 lần – từ 17 triệu USD lên 83 tỷ USD – chúng ta vẫn còn nhiều dư địa để phát triển.
Ngoài ra, chúng tôi đã học được – quá thường xuyên và đau đớn – rất nhiều điều bổ ích về những loại hình kinh doanh bảo hiểm nào và những loại người nào cần tránh. Bài học quan trọng nhất là người viết bảo lãnh của chúng ta có thể gầy, béo, nam, nữ, trẻ, già, trong hay ngoài nước. Cho dù họ có những phẩm chất trong cuộc sống nhìn chung là đáng mong muốn ra sao, nhưng họ không được là người lạc quan trong công việc.
Những điều bất ngờ trong kinh doanh “P/C” – có thể xảy ra hàng thập kỷ sau khi hợp đồng bảo hiểm kỳ hạn sáu tháng hoặc một năm hết hạn – hầu như mang tính tiêu cực. Kế toán của ngành này được thiết kế để nhận diện thực tế này, nhưng những sai số trong ước tính có thể rất lớn. Và khi có sự tham gia của những chuyên gia “lang băm”, việc phát hiện thường vừa chậm vừa tốn kém. Berkshire sẽ luôn cố gắng đưa ra những ước tính chính xác về các khoản thanh toán tổn thất trong tương lai, ngoại trừ lạm phát – cả về biến động tiền tệ và “pháp lý” – là một con số bất định.
Tôi đã kể câu chuyện về hoạt động bảo hiểm của chúng ta nhiều lần đến mức tôi chỉ cần chỉ dẫn những người mới xem trang 18. Ở đây, tôi chỉ nhắc lại rằng chúng ta sẽ không có vị thế như hôm nay nếu Ajit Jain không gia nhập Berkshire vào năm 1986. Trước ngày may mắn đó – ngoài trải nghiệm gần như tuyệt vời đến khó tin với GEICO năm 1951 và sẽ không bao giờ kết thúc – đa phần tôi như lạc lối trong miền hoang dã khi phải vật lộn để xây dựng hoạt động bảo hiểm của công ty.
Những thành tựu của Ajit kể từ khi gia nhập Berkshire được hỗ trợ bởi rất nhiều giám đốc điều hành cực kỳ tài năng trong các hoạt động bảo hiểm P/C của chúng ta. Mặt và tên của họ hầu hết không được báo chí và công chúng biết đến. Tuy nhiên, đội ngũ quản lý của Berkshire phụ trách bảo hiểm P/C giống như những người được Cooperstown vinh danh trong môn bóng chày.
Bertie và bạn có thể cảm thấy hài lòng khi sở hữu một phần hoạt động P/C đáng kinh ngạc hiện đang hoạt động trên toàn thế giới với nguồn lực tài chính, danh tiếng và tài năng chưa từng có. Nó mang đến chiến thắng cho năm 2023.
Điều gì diễn ra ở Omaha?
Hãy đến tham dự cuộc họp mặt thường niên của Berkshire vào ngày 4 tháng 5 năm 2024. Trên sân khấu, bạn sẽ thấy ba nhà quản lý hiện chịu trách nhiệm chính trong việc lèo lái công ty. Bạn có thể thắc mắc rằng ba người này có điểm gì chung? Họ chắc chắn trông không giống nhau. Hãy đào sâu tìm hiểu nào!
Greg Abel, người điều hành mọi hoạt động phi bảo hiểm cho Berkshire – và về mọi mặt đã sẵn sàng trở thành CEO của Berkshire ngay ngày mai – sinh ra và lớn lên ở Canada (anh ấy vẫn chơi khúc côn cầu). Tuy nhiên, vào những năm 1990, Greg đã sống sáu năm ở Omaha, chỉ cách tôi vài dãy nhà. Trong suốt thời gian đó, tôi chưa hề gặp anh ấy.
Khoảng một thập kỷ trước, Ajit Jain, người sinh ra, lớn lên và giáo dục ở Ấn Độ, sống cùng gia đình ở Omaha chỉ cách nhà tôi khoảng một dặm (nơi tôi sống từ năm 1958). Cả Ajit và vợ anh, Tinku, đều có nhiều bạn bè ở Omaha, mặc dù họ đã chuyển đến New York sống hơn ba thập kỷ (để trở thành nơi diễn ra nhiều hoạt động tái bảo hiểm)
Thiếu vắng trên sân khấu năm nay sẽ là Charlie. Ông ấy và tôi đều sinh ra ở Omaha, cách nơi bạn ngồi trong buổi họp tháng Năm của chúng ta khoảng hai dặm. Trong mười năm đầu tiên, Charlie sống cách nơi trước nay Berkshire đặt văn phòng khoảng nửa dặm. Cả Charlie và tôi đều trải qua những năm đầu đời ở các trường công lập Omaha và được định hình sâu sắc bởi tuổi thơ ở Omaha. Tuy nhiên, chúng tôi đã không gặp nhau cho đến rất lâu sau đó. (Một chú thích cuối trang có thể làm bạn ngạc nhiên: Charlie sống dưới thời của 15 trong số 45 vị tổng thống Mỹ. Mọi người gọi Tổng thống Biden là #46, nhưng con số đó tính Grover Cleveland thành #22 và #24 vì các nhiệm kỳ của ông không liên tiếp. Mỹ là đất nước trẻ.).
Để bắt kịp mức độ hoạt động, Berkshire đã chuyển địa điểm vào năm 1970 từ nơi cư trú 81 năm tuổi ở New England để tới định cư ở Omaha, bỏ lại những rắc rối phía sau và thăng hoa ở ngôi nhà mới.
Là dấu chấm cuối cùng cho “Hiệu ứng Omaha”, Bertie – vâng lại là Bertie – đã trải qua những năm đầu lớn lên trong một khu dân cư trung lưu ở Omaha và nhiều thập kỷ sau, cô nổi lên như một trong những nhà đầu tư vĩ đại của đất nước.
Bạn có thể nghĩ rằng cô ấy đã đầu tư toàn bộ số tiền của mình vào Berkshire và sau đó chỉ ngồi yên. Nhưng điều đó không đúng. Sau khi lập gia đình vào năm 1956, Bertie đã hoạt động tài chính tích cực trong 20 năm: nắm giữ trái phiếu, đầu tư 1⁄3 số tiền của mình vào một quỹ tương hỗ đại chúng và giao dịch cổ phiếu với tần suất nhất định. Tiềm năng của cô vẫn chưa được để ý.
Sau đó, vào năm 1980, khi 46 tuổi và không phụ thuộc vào bất kỳ sự thúc ép nào từ anh trai, Bertie có quyết định mới. Chỉ giữ lại quỹ tương hỗ và Berkshire, cô ấy không thực hiện giao dịch mới nào trong suốt 43 năm tiếp theo. Trong thời gian đó, cô ấy trở nên rất giàu có, thậm chí sau khi đã tặng những món quà từ thiện lớn (hãy nghĩ đến chín con số).
Hàng triệu nhà đầu tư Mỹ có thể đã làm theo lý thuyết của cô ấy, chỉ cần liên quan đến lẽ thường mà bằng cách nào đó cô ấy đã tiếp thu khi còn là một đứa trẻ ở Omaha. Và không cần làm gì khác, Bertie quay trở lại Omaha vào tháng 5 hàng năm để tái tạo năng lượng.
Vậy chuyện gì đang xảy ra? Đó có phải là do nguồn nước của Omaha không? Hay là không khí của Omaha? Có phải đó là một hiện tượng địa cầu kỳ lạ nào đó tương tự như hiện tượng đã tạo ra các vận động viên chạy nước rút của Jamaica, vận động viên chạy marathon của Kenya hay các chuyên gia cờ vua của Nga? Chúng ta có phải đợi cho đến ngày A.I sẽ đưa ra câu trả lời cho câu đố này không?
Nghĩ thoáng ra. Hãy đến Omaha vào tháng 5, hít thở không khí, uống nước và nói “xin chào” với Bertie và những cô con gái xinh đẹp của cô ấy. Ai biết? Chẳng mất gì cả và trong nhiều trường hợp, bạn sẽ có khoảng thời gian vui vẻ và gặp gỡ rất nhiều người thân thiện.
Trên hết, chúng tôi sẽ có ấn bản thứ 4 của cuốn Poor Charlie’s Almanack. Hãy lấy một bản. Sự khôn ngoan của Charlie sẽ cải thiện cuộc sống của bạn cũng như của tôi.
Hết.