Kính gửi các cổ đông của Berkshire Hathaway Inc.:
Lá thư này được gửi tới quý vị như một phần trong báo cáo thường niên của Berkshire. Là một công ty đại chúng, chúng tôi có trách nhiệm cung cấp định kỳ các sự kiện và số liệu cụ thể. Tuy nhiên, “Báo cáo thường niên” còn ngụ ý một trách nhiệm lớn hơn. Ngoài các dữ liệu được yêu cầu, chúng tôi tin rằng mình cần cung cấp thêm các bình luận sâu rộng hơn về những gì quý vị sở hữu và cách chúng tôi suy nghĩ. Mục tiêu của chúng tôi là giao tiếp với quý vị theo cách mà giả sử, chúng tôi ở vị trí các bạn – nghĩa là, nếu quý vị là CEO Berkshire trong khi tôi và gia đình là các nhà đầu tư thụ động, giao phó tiền tiết kiệm cho quý vị. Cách tiếp cận này dẫn chúng tôi đến việc trình bày cả điểm tốt và xấu tại những doanh nghiệp mà quý vị sở hữu gián tiếp thông qua cổ phiếu Berkshire. Khi thảo luận về các vấn đề tại một số công ty con cụ thể, chúng tôi luôn cố gắng tuân theo lời khuyên mà Tom Murphy đã đưa ra cách đây 60 năm: “khen ngợi đích danh, phê bình theo hạng mục.”
Sai lầm – Vâng, chúng tôi cũng mắc sai lầm tại Berkshire
Đôi khi tôi đã mắc sai lầm trong việc đánh giá tiềm năng tương lai của một doanh nghiệp mà Berkshire đã mua – mỗi trường hợp đều là minh chứng cho việc phân bổ vốn sai lầm. Điều này xảy ra với phán đoán sai về cổ phiếu thị trường – ngay cả khi chúng tôi sở hữu một phần doanh nghiệp – hoặc khi mua lại 100%. Đôi khi, tôi mắc sai lầm trong việc đánh giá năng lực hoặc sự trung thành của các nhà quản lý mà Berkshire thuê. Và những thất vọng về sự trung thành có thể gây tổn thương vượt xa cả tác động tài chính, một nỗi đau có thể được ví như một cuộc hôn nhân thất bại.
Quyết định nhân sự đúng đắn với tỷ lệ phù hợp là tất cả những gì ta có thể kỳ vọng. Tội lỗi lớn nhất là chậm trễ trong việc sửa chữa sai lầm, điều mà Charlie Munger gọi là “mút ngón tay cái”. Ông ấy thường nói rằng đừng có mong vấn đề tự biến mất. Chúng cần được hành động, dù điều đó có khó chịu đến đâu.
Trong giai đoạn 2019-2023, tôi đã sử dụng từ “sai lầm” hoặc “lầm lỗi” 16 lần trong các bức thư gửi tới quý vị. Nhiều công ty lớn chưa bao giờ sử dụng những từ này trong suốt giai đoạn đó. Tôi phải thừa nhận rằng Amazon đã đưa ra một số nhận xét thẳng thắn đến mức tàn bạo trong bức thư năm 2021 của họ. Còn ở những nơi khác, thông thường chỉ thấy lời nói và hình ảnh hạnh phúc.
Tôi cũng từng làm giám đốc tại các công ty đại chúng lớn, nơi mà từ “sai lầm” hoặc “sai trái” là những từ cấm kỵ trong các cuộc họp hội đồng quản trị hoặc các cuộc gọi với nhà phân tích. Sự cấm kỵ đó, để thể hiện sự hoàn hảo của nhà quản lý, luôn khiến tôi bất an (dù đôi khi có thể có những vấn đề pháp lý khiến việc thảo luận cần hạn chế. Chúng ta sống trong một xã hội rất thích kiện tụng).
Ở tuổi 94, còn không lâu nữa trước khi Greg Abel thay tôi làm CEO và đảm nhận việc viết các lá thư thường niên. Greg cũng chia sẻ triết lý của Berkshire: “Báo cáo” là điều mà CEO Berkshire nợ các cổ đông hàng năm. Và anh ấy cũng hiểu rằng nếu ai bắt đầu lừa dối cổ đông của mình, sớm muộn gì người đó cũng sẽ tin vào những điều vớ vẩn và cũng lừa dối chính bản thân mình.
Pete Liegl – Một người độc nhất vô nhị
Hãy để tôi tạm dừng và kể cho bạn nghe câu chuyện đáng kinh ngạc về Pete Liegl, một người mà phần lớn cổ đông của Berkshire chưa từng biết đến nhưng lại là người đã đóng góp hàng tỷ đô la vào tổng tài sản của họ. Pete qua đời vào tháng 11, khi vẫn đang làm việc ở tuổi 80.
Tôi lần đầu tiên nghe nói về Forest River – công ty ở Indiana mà Pete thành lập và quản lý – vào ngày 21 tháng 6 năm 2005. Vào ngày đó, tôi nhận được một lá thư từ một trung gian cung cấp thông tin chi tiết về công ty, một nhà sản xuất xe lưu động (“RV”). Người viết nói rằng Pete, chủ sở hữu 100% của Forest River, thực sự muốn bán công ty cho Berkshire. Ông ta cũng cho tôi biết mức giá mà Pete mong đợi. Tôi thích cách tiếp cận thẳng thắn này.
Tôi đã kiểm tra với các đại lý xe RV, giống những gì tôi tìm hiểu được và sắp xếp một cuộc họp vào ngày 28 tháng 6 tại Omaha. Pete đã dẫn theo vợ, Sharon, và con gái, Lisa. Khi chúng tôi gặp nhau, Pete đảm bảo với tôi rằng ông muốn tiếp tục điều hành doanh nghiệp nhưng sẽ cảm thấy yên tâm hơn nếu có thể đảm bảo an ninh tài chính cho gia đình mình.
Sau đó, Pete đề cập rằng ông sở hữu một số bất động sản được cho Forest River thuê và không được đề cập trong lá thư ngày 21 tháng 6. Chỉ trong vài phút, chúng tôi đã thỏa thuận được mức giá cho những tài sản đó vì tôi không yêu cầu sự kiểm định từ Berkshire mà chỉ đơn thuần chấp nhận mức định giá của ông ấy.
Sau đó, chúng tôi thảo luận các điểm cần làm rõ khác. Tôi hỏi Pete rằng mức lương của ông ấy nên là bao nhiêu, đồng thời nhấn mạnh rằng bất cứ con số nào ông ấy nói, tôi sẽ chấp nhận. (Tôi nên bổ sung rằng, đây không phải là cách tiếp cận mà tôi khuyến nghị sử dụng đại trà.)
Pete ngừng lại một chút khi vợ ông, con gái ông và tôi cùng chăm chú lắng nghe. Sau đó, ông làm chúng tôi ngạc nhiên: “À, tôi đã xem báo cáo ủy quyền của Berkshire và tôi không muốn nhận mức lương cao hơn sếp của mình, vì vậy hãy trả tôi 100.000 đô la mỗi năm.” Sau khi tôi định thần, Pete nói thêm: “Nhưng chúng ta sẽ kiếm được X (ông nêu một con số) trong năm nay, và tôi muốn có một khoản thưởng hàng năm tương đương 10% lợi nhuận vượt quá những gì công ty hiện đang đạt được.” Tôi đáp lại: “Được thôi Pete, nhưng nếu Forest River thực hiện bất kỳ thương vụ mua lại đáng kể nào, chúng ta sẽ điều chỉnh phù hợp cho lượng vốn bổ sung được sử dụng.” Tôi không định nghĩa “phù hợp” hoặc “đáng kể,” nhưng những thuật ngữ mơ hồ đó chưa bao giờ gây ra vấn đề.
Bốn chúng tôi sau đó đã cùng đi ăn tối tại Câu lạc bộ Happy Hollow ở Omaha và cùng sống một cuộc đời hạnh phúc về sau. Trong suốt 19 năm tiếp theo, Pete đạt được những thành công rực rỡ. Không một đối thủ cạnh tranh nào có thể sánh được với hiệu suất của ông.
Không phải công ty nào cũng có hoạt động kinh doanh dễ hiểu và rất hiếm có chủ sở hữu hoặc nhà quản lý nào giống như Pete. Và tất nhiên, tôi cũng dự đoán rằng mình sẽ mắc phải một số sai lầm khi mua các doanh nghiệp cho Berkshire và đôi khi sai lầm trong việc đánh giá những người mà tôi đang làm việc cùng.
Tuy nhiên, tôi cũng đã nhận được nhiều điều bất ngờ thú vị từ cả tiềm năng của doanh nghiệp lẫn năng lực và sự trung thành của các nhà quản lý. Và kinh nghiệm của chúng tôi là một quyết định thành công độc nhất có thể tạo ra sự khác biệt ngoạn mục theo thời gian. (Hãy nghĩ về GEICO như là một điển hình về quyết định kinh doanh, còn Ajit Jain thì là một quyết định về quản lý và cả sự may mắn của tôi khi tìm thấy Charlie Munger như một đối tác độc nhất vô nhị, cố vấn cá nhân và người bạn bền bỉ). Những sai lầm sẽ dần phai nhạt; nhưng những người chiến thắng có thể mãi mãi tỏa sáng.
Một điểm nữa trong việc chọn CEO: Tôi không bao giờ quan tâm đến việc một ứng viên đã học ở trường nào. Không bao giờ! Tất nhiên, có những nhà quản lý tuyệt vời đã học tại các trường danh tiếng nhất. Nhưng cũng có rất nhiều người như Pete đã đạt được thành công nhờ học tại một tổ chức ít nổi tiếng hơn hoặc thậm chí không hoàn thành chương trình học.
Hãy nhìn vào bạn tôi, Bill Gates, người đã quyết định rằng việc tham gia vào một ngành công nghiệp đang bùng nổ và sẽ thay đổi thế giới quan trọng hơn rất nhiều so với việc ở lại để nhận một tấm bằng chỉ để treo lên tường. (Đọc cuốn sách mới của ông ấy, Source Code.)
Không lâu trước đây, tôi đã gặp – qua điện thoại – Jessica Toonkel, người có ông nội kế, Ben Rosner, từ lâu đã điều hành một doanh nghiệp cho Charlie và tôi. Ben là một thiên tài bán lẻ. Và khi chuẩn bị cho báo cáo này, tôi đã liên hệ với Jessica để xác nhận trình độ học vấn của Ben, mà tôi từng nhớ là khá hạn chế. Jessica trả lời: “Ben chưa bao giờ học qua lớp 6.”
Tôi đã may mắn được học tại ba trường đại học xuất sắc. Và tôi rất tin tưởng vào việc học tập suốt đời. Tuy nhiên, tôi nhận thấy rằng một phần lớn tài năng kinh doanh là bẩm sinh, trong đó yếu tố tự nhiên chiếm ưu thế so với sự giáo dục.
Pete Liegl là một tài năng bẩm sinh.
Hiệu suất của năm ngoái
Năm 2024, Berkshire đã làm tốt hơn cả kỳ vọng dù 53% trong số 189 doanh nghiệp đang hoạt động của chúng ta ghi nhận sự sụt giảm thu nhập. Cũng bởi vì chúng ta được hậu thuẫn bởi mức tăng mạnh thu nhập đầu tư nhờ lợi suất Trái phiếu Kho bạc cải thiện và chúng ta đã tăng đáng kể lượng nắm giữ các chứng khoán ngắn hạn có tính thanh khoản cao này.
Hoạt động kinh doanh bảo hiểm của chúng ta cũng mang lại sự gia tăng chính về thu nhập, nhờ vào hiệu suất của GEICO. Trong 5 năm qua, Todd Combs đã tái định hình GEICO một cách đáng kể, nâng cao hiệu quả và làm mới các phương pháp bảo hiểm. GEICO đã là một viên ngọc quý lâu đời nhưng cần được mài giũa lại, và Todd đã làm việc không biết mệt để hoàn thành công việc này. Dù chưa hoàn tất, sự cải thiện trong năm 2024 thật đáng kinh ngạc.
Nhìn chung, giá bảo hiểm tài sản-thương vong (“P/C”) tăng lên trong năm 2024, phản ánh mức tăng đáng kể trong thiệt hại do các cơn bão đối lưu gây ra. Biến đổi khí hậu có thể đang cảnh báo sự xuất hiện của chúng. Tuy nhiên, không có “thảm họa kinh hoàng” nào xảy ra trong năm 2024. Một ngày nào đó, bất cứ lúc nào, sẽ có một tổn thất bảo hiểm khổng lồ xảy ra – và không có gì đảm bảo rằng mỗi năm sẽ chỉ xảy ra một lần.
Hoạt động đường sắt và nhóm tiện ích của Berkshire, là hai nhóm ngành lớn nhất ngoài mảng bảo hiểm của chúng ta, đã cải thiện thu nhập tổng thể. Tuy nhiên, cả hai vẫn còn nhiều dư địa để phát triển.
Cuối năm, chúng ta đã tăng tỷ lệ sở hữu trong hoạt động tiện ích từ khoảng 92% lên 100% với chi phí khoảng chừng 3,9 tỷ đô la, trong đó 2,9 tỷ đô la được thanh toán bằng tiền mặt và phần còn lại bằng cổ phiếu loại “B” của Berkshire.
Tổng cộng, chúng ta đã ghi nhận thu nhập hoạt động là 47,4 tỷ đô la trong năm 2024. Bạn đọc có thể thấy nhàm chán, khi chúng tôi thường xuyên nhấn mạnh con số này thay vì thu nhập bắt buộc theo GAAP được báo cáo trên trang K-68.
Cách đo lường của chúng ta loại trừ lãi hoặc lỗ từ các cổ phiếu và trái phiếu chúng ta sở hữu, bất kể đã thực hiện hay chưa. Theo thời gian, chúng tôi rất tin rằng khoản thu nhập đó sẽ dần chiếm lợi thế – Không thì tại sao chúng tôi lại mua những chứng khoán này? – mặc dù các con số từng năm có thể dao động mạnh và khó dự đoán.
Tất cả được tính toán sau khi đã tính thêm khấu hao, khấu trừ và thuế thu nhập. EBITDA, một cách tính được Wall Street yêu thích nhưng lại có nhiều khuyết điểm, và không dành cho chúng ta.
Còn tiếp…19/03/2025.
Valueway dịch.