Lợi thế cạnh tranh là gì? Lợi thế cạnh tranh bắt nguồn từ đâu?
Một doanh nghiệp có LTCT có nghĩa là so với các đối thủ, nó có thể hoạt động với chi phí thấp hơn hay có khả năng bán sản phẩm, dịch vụ với giá cao hơn hoặc có thể làm được cả hai điều. Lợi thế cạnh trạnh bắt nguồn từ đặc điểm cấu trúc của doanh nghiệp. Một doanh nghiệp có LTCT khi nó có một trong các đặc điểm sau:
– Có tài sản vô hình như: thương hiệu, bằng sáng chế, giấy phép được cấp trong lĩnh vực kinh doanh hạn chế.
Một thương hiệu nổi tiếng chưa chắc có thể đem lại cho doanh nghiệp LTCT. Một thương hiệu mạnh, tạo nên LTCT cho doanh nghiệp nghĩa là thương hiệu có thể giúp doanh nghiệp bán sản phẩm, dịch vụ với giá cao hơn đối thủ hay tạo ra được sự phụ thuộc của khách hàng. Chúng ta có thể thấy lợi thế thương hiệu phổ biến ở nhiều hãng thời trang, trang sức nổi tiếng.
Khi một doanh nghiệp có một phát minh được cấp bằng sáng chế, nó sẽ giúp doanh nghiệp duy trì LTCT trong một khoảng thời gian nhất định. Loại LTCT này bị giới hạn bởi thời gian bằng sáng chế được bảo vệ. Loại LTCT này thường phổ biến trong ngành dược phẩm với các bằng sáng chế các loại thuốc.
Trong một ngành kinh doanh có điều kiện, các quy định của Nhà nước có thể tạo nên một rào cản gia nhập ngành giúp doanh nghiệp được cấp giấy phép có một LTCT.
– Tạo ra chi phí chuyển đổi: Nếu khách hàng của công ty gặp khó khăn hay tốn kém khi muốn chuyển sang sử dụng sản phẩm, dịch vụ của đối thủ cạnh tranh, thì công ty đã tạo ra được chi phí chuyển đổi. Loại LTCT này xuất hiện trong nhiều ngành nhưng phổ biến và mạnh mẽ là trong ngành phần mềm.
– Được hưởng lợi từ hiệu ứng mạng kinh tế: Một doanh nghiệp có thể tạo nên LTCT từ hiệu ứng mạng nhờ xây dựng một mô hình kinh doanh mà nền tảng có từ hai nhóm khách hàng trở lên tham gia. Nền tảng sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho các nhóm khách hàng tương tác với nhau. Càng nhiều người tham gia thì nền tảng càng mạnh và nền tảng càng mạnh lại thu hút càng nhiều người tham gia hơn. Một sô ví dụ điển hình là Ebay, một nền tảng đấu giá trực tuyến; western union, dịch vụ chuyển tiền; thẻ tín dụng…
– Có lợi thế chi phí thấp: Một số doanh nghiệp có lợi thế chi phí thấp bắt nguồn từ quy trình sản xuất ưu việt, vị trí địa lý thuận lợi, quy mô lớn hay được sử dụng một nguồn tài nguyên độc đáo cho phép họ cung cấp hàng hóa, dịch vụ với chi phí thấp hơn so với đối thủ cạnh tranh.
Khi một công ty nghiên cứu ra một quy trình sản xuất có thể sản xuất ra sản phẩm với chi phí thấp hơn đối thủ, đối thủ của công ty sẽ phải mất một khoảng thời gian nhất định để sao chép hay nghiên cứu ra một quy trình sản xuất mới, trong khoảng thời gian đó công ty có thể có LTCT.
Một số công ty có vị trí địa lý thuận lợi như gần nguồn nguyên liệu, gần khách hàng tiềm năng… có thể giúp giảm đáng kể chi phí vận chuyển, tạo nên LTCT về chi phí thấp.
Một số công ty sở hữu một nguồn tài nguyên với chi phí khai thác thấp hơn so các nhà sản xuất khác có thể tạo nên một lợi thế cạnh tranh nhờ chi phí thấp.
LTCT giúp doanh nghiệp đạt được hiệu suất sinh lời cao nhưng thường có xu hướng giảm dần theo thời gian do cường độ cạnh tranh ngày càng tăng. Tuy nhiên, trong khi có một số doanh nghiệp chuyển mình từ doanh nghiệp có hiệu suất sinh lời cao sang hiệu suất trung bình, hiệu suất thấp, thậm chí đứng trước nguy cơ phá sản chỉ trong một khoảng thời gian ngắn, thì số khác lại có thể duy trì được hiệu suất sinh lời cao trong một khoảng thời gian rất dài. Điều gì giúp doanh nghiệp duy trì, hạn chế suy giảm hiệu suất sinh lời cao của chúng?
Buffett là người đưa ra khái niệm “moat”, “moat” của doanh nghiệp được ví như một con hào bao quanh, bảo vệ tòa lâu đài, con hào càng sâu và rộng thì nó càng bảo vệ tòa lâu đài tốt hơn. Tương tự, LTCT của một doanh nghiệp càng mạnh mẽ, nó bảo vệ doanh nghiệp càng tốt trước các đối thủ cạnh tranh, giúp doanh nghiệp duy trì khả năng sinh lời càng lâu dài. LTCT của doanh nghiệp là mạnh mẽ nếu đối thủ cạnh tranh không thể sao chép hay gặp rất nhiều khó khăn khi sao chép nó. Do doanh nghiệp có LTCT bền vững sẽ tạo ra lợi nhuận trong một khoảng thời gian dài hơn, tổng dòng tiền tạo ra trong thời gian tồn tại lớn hơn nên nó sẽ có giá trị hơn doanh nghiệp không có LTCT hay LTCT yếu. Buffett có đưa ra một hướng dẫn về loại doanh nghiệp sở hữu LTCT bền vững, đó thường là những doanh nghiệp hiện đang kinh doanh sản phẩm, dịch vụ mà nó đã từng kinh doanh từ 10 năm trước và 10 năm nữa nó vẫn sẽ tiếp tục kinh doanh sản phẩm, dịch vụ đó như Gillete, Coca-cola…
Theo: Trần Quang Hiệp, Ban Quản trị Valueway.vn