Đôi khi, thị trường và/hoặc nền kinh tế sẽ khiến cổ phiếu và trái phiếu của một số doanh nghiệp lớn và có nền tảng tốt bị định giá sai một cách đáng kinh ngạc. Quả thực, thị trường có thể – và sẽ – tăng quy mô hoặc thậm chí biến mất một cách khó lường như đã từng xảy ra trong bốn tháng năm 1914 và trong vài ngày năm 2001. Nếu bạn tin rằng các nhà đầu tư Mỹ hiện nay ổn định hơn so với trước đây, hãy nhớ lại tháng 9 năm 2008. Tốc độ truyền thông và sự kỳ diệu của công nghệ đã tạo điều kiện cho sự tê liệt ngay lập tức trên phạm vi toàn cầu. Chúng ta đã trải qua một chặng đường dài. Những cơn hoảng loạn tức thời như vậy không xảy ra thường xuyên – nhưng chúng sẽ xảy ra.
Vũ khí không quá bí mật của chúng ta
Năng lực phản ứng tức thời của Berkshire trước các cuộc rung lắc thị trường nhờ vào số tiền khổng lồ và cả hiệu suất chắc chắn có thể mang đến cho chúng ta một cơ hội may mắn ở quy mô lớn. Mặc dù thị trường chứng khoán đã lớn hơn rất nhiều so với những năm đầu đời của chúng tôi, nhưng những người tham gia năng nổ ngày nay không hề ổn định hơn về mặt cảm xúc cũng như không được truyền dạy tốt hơn so với lúc tôi còn đi học. Dù bất kỳ lý do gì, thị trường hiện nay có nhiều hành vi giống cờ bạc hơn so với khi tôi còn trẻ. Sòng bạc ngày nay hiện diện ở nhiều gia đình và cám dỗ người dân hàng ngày.
Đừng bao giờ quên một thực tế về tài chính trong đời. Phố Wall – thuật ngữ này được sử dụng theo nghĩa bóng – muốn khách hàng của mình kiếm tiền, nhưng điều thực sự khiến người ta bị bòn rút là các hoạt động nóng sốt. Vào những thời điểm như vậy, bất cứ điều gì ngu ngốc có thể được tiếp thị sẽ được tiếp thị một cách cuồng nhiệt – không phải bởi mọi người mà bởi một ai đó.
Thỉnh thoảng, tình hình trở nên xấu đi. Sau đó các chính trị gia trở nên tức giận; những kẻ phạm tội trắng trợn nhất thì bỏ trốn, giàu sụ mà chẳng bị trừng phạt; còn người hàng xóm của bạn trở nên thất thần, nghèo khó hơn và đôi khi đầy lòng thù hận. Anh ta học được rằng tiền bạc đã lấn át đạo đức.
Một quy tắc đầu tư tại Berkshire đã và sẽ không thay đổi: Không bao giờ để nguy cơ mất vốn vĩnh viễn. Nhờ vào cơn gió thuận nước Mỹ và sức mạnh của lãi suất kép, thị trường mà chúng ta đang hoạt động đã và sẽ mang lại phần thưởng chỉ cần ta đưa ra một vài quyết định đúng đắn trong suốt cuộc đời và tránh được những sai lầm nghiêm trọng.
Tôi tin rằng Berkshire có thể xử lý những thảm họa tài chính có quy mô lớn hơn bất kỳ thảm họa nào trước đây. Năng lực này là điều chúng ta sẽ không từ bỏ. Khi những bất ổn kinh tế xảy ra, và chúng sẽ xảy ra, mục tiêu của Berkshire sẽ là hoạt động như một tài sản cho đất nước – theo cách nào đó, giống như đã từng trong giai đoạn 08-09 – và giúp dập tắt đám cháy tài chính khỏi lan rộng thay vì nằm trong nhóm các công ty đã vô tình hay cố tình châm ngòi hỏa hoạn.
Mục tiêu của chúng ta là thực tế. Sức mạnh của Berkshire đến từ sự đa dạng rộng lớn các nguồn thu nhập được phân phối sau chi phí lãi vay, thuế và các khoản khấu hao, khấu trừ đáng kể ( còn cách đo “EBITDA” bị cấm tại Berkshire). Chúng ta cũng hoạt động với nhu cầu tối thiểu về tiền mặt, ngay cả khi đất nước trải qua thời kỳ suy thoái kinh tế toàn cầu, sợ hãi và gần như tê liệt.
Berkshire hiện không trả cổ tức và việc mua lại cổ phiếu quỹ là sự lựa chọn 100% tự do. Nợ đến hạn hàng năm chưa bao giờ đáng kể.
Công ty của các bạn cũng nắm giữ một lượng tiền mặt và vị thế tín phiếu Kho bạc Hoa Kỳ vượt xa mức mà sự hiểu biết thông thường cho là cần thiết. Trong cơn hoảng loạn năm 2008, Berkshire đã tạo ra tiền từ hoạt động kinh doanh và không hề dựa vào thương phiếu, hạn mức ngân hàng hay thị trường nợ dưới bất kỳ hình thức nào. Chúng ta không dự đoán được thời điểm nền kinh tế tê liệt nhưng chúng ta luôn chuẩn bị sẵn sàng cho điều đó.
Chủ nghĩa bảo thủ nguồn vốn một cách cực đoan là cam kết của công ty mà chúng tôi đưa ra với những người đồng sở hữu Berkshire. Trong hầu hết các năm – thật ra là trong hầu hết các thập kỷ – sự thận trọng của chúng tôi dường như là hành vi không cần thiết – giống như chính sách bảo hiểm cho một tòa pháo đài có khả năng chống cháy. Nhưng Berkshire không muốn chịu thiệt hại tài chính vĩnh viễn nào– việc thu hẹp được dự báo trong thời gian dài là không thể tránh khỏi – đối với Bertie hoặc bất kỳ cá nhân nào đã tin tưởng gửi tiền tiết kiệm của họ cho chúng tôi.
Berkshire được xây dựng để trường tồn.
Những doanh nghiệp giúp chúng ta cảm thấy thoải mái
Năm ngoái, tôi đã đề cập đến hai vị thế lâu dài mà Berkshire sở hữu một phần – Coca-Cola và American Express. Đây không phải là những cam kết lớn như của Apple. Mỗi khoản chỉ chiếm 4-5% giá trị ròng của Berkshire theo GAAP. Nhưng chúng là những tài sản có ý nghĩa và cũng minh họa cho quá trình suy nghĩ của chúng tôi.
American Express bắt đầu hoạt động vào năm 1850, và Coca-Cola được ra mắt tại một cửa hàng thuốc ở Atlanta vào năm 1886. Cả hai công ty đều cố gắng mở rộng sang các lĩnh vực không liên quan trong nhiều năm và đạt rất ít thành công với những nỗ lực này. Trong quá khứ – tất nhiên không phải bây giờ – cả hai đều đã quản lý sai lầm.
Nhưng mỗi công ty đều thành công rực rỡ trong hoạt động kinh doanh nền tảng của mình, được thay đổi mẫu mã chỗ này chỗ kia theo điều kiện yêu cầu của từng nơi. Và điều quan trọng nhất là sản phẩm của họ đã đi khắp muôn nơi”. Cả Coke và AMEX đều trở thành những cái tên dễ nhận biết trên toàn thế giới cũng như các sản phẩm cốt lõi của họ, việc tiêu thụ chất lỏng và nhu cầu về ủy thác tài chính không cần truy vấn là những điều thiết yếu vượt thời gian trong thế giới của chúng ta.
Trong suốt năm 2023, chúng tôi đã không mua hoặc bán cổ phiếu của AMEX hay Coke – kéo dài giấc ngủ bình yên Van Winkle của chính chúng tôi, vốn đã kéo dài hơn hai thập kỷ. Cả hai công ty một lần nữa tưởng thưởng cho sự không hành động gì vào năm ngoái bằng cách tăng thu nhập và cổ tức. Thật vậy, phần thu nhập của chúng tôi từ AMEX vào năm 2023 đã vượt qua đáng kể chi phí 1,3 tỷ USD mua trước đó.
Cả AMEX và Coke gần như chắc chắn sẽ tăng cổ tức vào năm 2024 – trong trường hợp của AMEX là khoảng 16% – và chúng tôi chắc chắn sẽ giữ nguyên số cổ phần nắm giữ của mình trong suốt cả năm. Liệu tôi có thể tạo ra một công việc kinh doanh toàn cầu nào tốt hơn hai công ty này đang tận hưởng không? Như Bertie sẽ nói với bạn: “Không đời nào.”
Mặc dù Berkshire không mua cổ phiếu hai công ty vào năm 2023, nhưng quyền sở hữu gián tiếp của các bạn đối với cả Coke và AMEX đã tăng lên một chút vào năm ngoái do các hoạt động mua lại cổ phiếu mà chúng tôi đã thực hiện tại Berkshire. Việc mua lại như vậy làm tăng sự tham gia của bạn vào mọi tài sản mà Berkshire sở hữu. Đối với sự thật hiển nhiên nhưng thường bị bỏ qua này, tôi xin bổ sung thêm lời cảnh báo thường tình của mình: Tất cả việc mua lại cổ phiếu phải phụ thuộc vào giá cả. Những gì hợp lý ở mức giá chiết khấu so với giá trị doanh nghiệp thì cũng trở nên ngu ngốc nếu được thực hiện ở mức giá cao hơn.
Bài học từ Coke và AMEX? Khi bạn tìm thấy một doanh nghiệp thực sự tuyệt vời, hãy gắn bó với nó. Sự kiên nhẫn sẽ được đền đáp, và một doanh nghiệp tuyệt vời có thể bù đắp cho một vài quyết định tầm thường, điều không thể tránh khỏi.
Năm nay, tôi muốn mô tả hai khoản đầu tư khác mà dự kiến sẽ duy trì vô thời hạn. Giống như Coke và AMEX, những cam kết này không lớn so với nguồn lực của chúng ta. Tuy nhiên, chúng rất đáng giá và chúng ta đã tăng vị thế của cả hai trong suốt năm 2023.
Vào cuối năm, Berkshire sở hữu 27,8% cổ phiếu phổ thông của Occidental Petroleum cùng các chứng quyền trong hơn 5 năm cho chúng ta quyền chọn để tăng đáng kể quyền sở hữu ở mức giá cố định. Mặc dù chúng tôi cũng rất thích quyền sở hữu tương tự quyền chọn nhưng Berkshire không hứng thú lắm đến việc mua lại hoặc quản lý Occidental. Chúng tôi đặc biệt thích trữ lượng dầu khí khổng lồ của họ ở Hoa Kỳ, cũng như sự tiên phong của họ trong các sáng kiến thu hồi carbon, mặc dù tính khả thi về mặt kinh tế của kỹ thuật này vẫn chưa được chứng minh. Cả hai hoạt động này đều rất có ích cho đất nước chúng ta.
Cách đây không lâu, thật đáng tiếc, Hoa Kỳ phụ thuộc vào dầu mỏ nước ngoài và việc thu hồi carbon chẳng có vai trò gì trong bầu cử. Thật vậy, vào năm 1975, sản lượng của Hoa Kỳ là 8 triệu thùng dầu mỗi ngày (“BOEPD”), một mức quá thấp so với nhu cầu của đất nước. Từ vị thế thuận lợi về năng lượng đã tạo điều kiện cho việc điều quân của Hoa Kỳ trong Thế chiến thứ hai, giờ đây đất nước đã bị thụt lùi và trở nên phụ thuộc nặng nề vào các nhà cung cấp nước ngoài, có nhiều nguy cơ không ổn định . Sự sụt giảm hơn nữa trong sản xuất dầu đi kèm sự gia tăng sử dụng trong tương lai đã được dự đoán trước.
Trong một thời gian dài, sự bi quan có vẻ như là đúng, với sản lượng giảm xuống còn 5 triệu BOEPD vào năm 2007. Trong khi đó, chính phủ Hoa Kỳ đã thành lập Kho Dự trữ Dầu khí Chiến lược (“SPR”) vào năm 1975 để giảm bớt – mặc dù chưa tiến gần đến việc loại bỏ – sự xói mòn năng lực tự cung tự cấp của Mỹ.
Và sau đó – Cúc cu! – kinh tế đá phiến trở nên khả thi vào năm 2011 và sự phụ thuộc vào năng lượng của chúng ta đã chấm dứt. Hiện nay, sản lượng của Mỹ là hơn 13 triệu BOEPD và OPEC không còn chiếm thế thượng phong nữa. Bản thân Occidental có sản lượng dầu mỏ hàng năm gần bằng với toàn bộ lượng tồn kho của SPR. Đất nước chúng ta ngày nay sẽ rất lo lắng nếu sản xuất trong nước vẫn ở mức 5 triệu BOEPD, và nhận thấy mình phụ thuộc quá lớn vào các nguồn cung bên ngoài Hoa Kỳ. Ở mức đó, SPR sẽ cạn kiệt trong vòng vài tháng nếu dầu mỏ nước ngoài không có sẵn nữa.
Dưới sự lãnh đạo của Vicki Hollub, Occidental đang làm những điều đúng đắn cho cả đất nước và chủ sở hữu của mình. Không ai biết giá dầu sẽ như thế nào trong tháng, năm hoặc thập kỷ tới. Nhưng khi Vicki biết cách tách dầu khỏi đá thì đó là một tài năng hiếm có và giá trị đối với các cổ đông và đất nước của cô ấy.
Ngoài ra, Berkshire tiếp tục nắm giữ quyền lợi thụ động và dài hạn đối với 5 công ty rất lớn của Nhật Bản, mỗi công ty đều hoạt động theo phương thức đa dạng hóa cao, tương tự như cách vận hành của Berkshire. Năm ngoái chúng tôi đã tăng số cổ phần nắm giữ của mình ở cả năm công ty sau khi Greg Abel và tôi có chuyến đi đến Tokyo để nói chuyện với ban quản lý.
Berkshire hiện sở hữu khoảng 9% mỗi công ty. (Một điểm nhỏ: Các công ty Nhật Bản tính toán số cổ phiếu đang lưu hành theo cách thức khác với thông lệ ở Mỹ). Berkshire cũng cam kết sẽ không mua lượng cổ phiếu làm tỷ lệ nắm giữ vượt quá 9,9%. Tổng chi phí của chúng tôi dành cho 5 công ty là 1,6 nghìn tỷ Yên và đến cuối năm, giá trị thị trường của 5 công ty là 2,9 nghìn tỷ Yên. Tuy nhiên, vì đồng yên đã suy yếu trong những năm gần đây và khoản lãi chưa thực hiện của chúng ta tính bằng đô la vào cuối năm ngoái là 61% hay 8 tỷ USD.
Cả Greg và tôi đều không tin rằng mình có thể dự báo thị trường tiền tệ. Chúng tôi cũng không tin rằng mình có thể thuê được bất kỳ ai có khả năng này. Do đó, Berkshire đã tài trợ phần lớn vị thế tại Nhật Bản của mình bằng số tiền thu được từ trái phiếu trị giá 1,3 nghìn tỷ Yên. Khoản nợ này đã được đón nhận rất nồng nhiệt ở Nhật Bản và tôi tin rằng Berkshire có nhiều dư nợ bằng đồng yên hơn bất kỳ công ty Mỹ nào khác. Đồng yên suy yếu đã mang lại khoản lãi cuối năm cho Berkshire là 1,9 tỷ USD, số tiền này, theo quy định của GAAP, được ghi nhận định kỳ vào thu nhập trong giai đoạn 2020-2023.
Theo một số cách quan trọng nhất định, cả năm công ty – Itochu, Marubeni, Mitsubishi, Mitsui và Sumitomo – đều đi theo các chính sách thân thiện với cổ đông vượt trội hơn nhiều so với các chính sách thường áp dụng ở Hoa Kỳ. Kể từ khi chúng tôi bắt đầu mua, mỗi công ty đều đã giảm số cổ phiếu đang lưu hành của mình ở mức giá hấp dẫn.
Trong khi đó, ban quản lý của cả 5 công ty lại tỏ ra ít quyết liệt hơn trong việc trả lương cho chính họ so với những gì điển hình ở Hoa Kỳ. Cũng lưu ý rằng mỗi công ty chỉ sử dụng khoảng 1/3 thu nhập của mình để chia cổ tức. Số tiền lớn mà họ giữ lại được sử dụng để xây dựng hoạt động kinh doanh, và ở mức độ thấp hơn, để mua lại cổ phần. Giống như Berkshire, 5 công ty này không hứng thú việc phát hành thêm cổ phần.
Một lợi ích nữa cho Berkshire là tiềm năng khoản đầu tư của chúng ta có thể mang lại cơ hội hợp tác trên toàn thế giới với năm công ty lớn, được quản lý tốt và có uy tín cao. Sự ảnh hưởng của họ rộng hơn chúng ta rất nhiều. Còn về phía họ, các CEO Nhật Bản cảm thấy thoải mái khi biết rằng Berkshire luôn sở hữu nguồn lực khổng lồ, tính thanh khoản cao, có thể sẵn sàng ngay lập tức cho các mối quan hệ làm ăn, bất kể quy mô của thương vụ như thế nào.
Các giao dịch mua của chúng tôi tại Nhật Bản bắt đầu vào ngày 4 tháng 7 năm 2019. Với quy mô hiện tại của Berkshire, việc xây dựng vị thế thông qua các giao dịch mua trên thị trường mở cần rất nhiều kiên nhẫn và thời gian kéo dài ở mức giá “thân thiện”. Quá trình này giống như việc một con tàu chiến quay đầu. Đó là một bất lợi quan trọng mà chúng tôi không gặp phải trong những ngày đầu làm việc tại Berkshire.
Còn tiếp…24/03/2024